Diyabetin birincil nedeni batı stili beslenme mi?
Dünyada milyonlarca insanın hayatını olumsuz etkileyen diyabet, obezite sıklığına paralel olarak artış gösteriyor. Tip 1 ve Tip 2’nin en sık rastlanan diyabet cinsleri olduğunu belirten Öğretim Vazifelisi Funda Tuncer, çoklukla yüksek güç alımı ve fast food tipi besinlerin yüklü olarak bulunduğu batı biçimi beslenme modelleri ile birlikte hareketsiz hayatın diyabet gelişiminin birincil nedeni olduğunu tabir ediyor. Tuncer, tıpkı sağlıklı bireyler üzere diyabet hastalığına sahip bireylerin de kâfi ve istikrarlı beslenmeyi günlük ömürlerine uyarlamaları gerektiğini vurguluyor. Tuncer, diyabetli bireylerin meyve suyu yerine meyveyi, lif içeriği yüksek olan tam tahıl, zerzevat ve kurubaklagilleri tüketmelerini tavsiye ediyor.
Üsküdar Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Kısmı Öğretim Vazifelisi Funda Tuncer, diyabete yol açan faktörlerden bahsetti ve diyabeti olan bireylerin beslenmelerine ait kıymetli tavsiyeler paylaştı.
Karbonhidratlar gelişimin temel yakıtı
Gelişme ve ömrün devamı için gerekli enerjiyi sağlayan temel yakıtlardan olan karbonhidratların bedende kullanımı için insüline gereksinim duyulduğunu belirten Öğr. Vazifelisi Funda Tuncer, “Diyabet hastalığı ise pankreas tarafından salgılanan insülinin yetersizliği ya da bedende kullanılamaması sonucunda gelişen bir hastalıktır. Karbonhidratların en küçük ünitesi olan glukoz kanda birikerek hiperglisemi durumunu ortaya çıkarıyor.” dedi.
Tip 1 ve Tip 2 diyabete sık rastlanıyor
Diyabet hastalığının birçok çeşidi bulunduğunu tabir eden Öğr. Vazifelisi Funda Tuncer, “Tip 1 ve Tip 2 sıklıkla karşılaşılan diyabet tipleridir. Tip 1 diyabet, tüm diyabet hastalarının yüzde 10’unu oluşturuyor. Çoklukla çocukluk ve gençlik periyotlarında ortaya çıkıyor. Tip 1 diyabet hastalığında insülinin yokluğundan bahsedebiliriz. Bu bireylerin yemeklerden evvel ve gece olmak üzere günde birkaç sefer insülin desteği alması gerekiyor. Tip 2 diyabet hastalığı ise beslenme, genetik ve çevresel faktörlerin gelişimiyle yetişkin periyodunda ortaya çıkan çeşididir. Bu hastalıkta insülinin hücreler tarafından kullanılamaması kelam mevzusudur. Hastalığın ilerleyen devirlerinde insülinin üretiminde de azalma meydana geldiğini söyleyebiliriz.” diye konuştu.
Diyabet dünyada milyonlarca insanı etkiliyor
Tuncer, beslenme ve ömür üslubu alışkanlıklarının değişimiyle meydana gelen obezite sıklığındaki artışa paralel olarak diyabet görülme sıklığında da büyük bir artış olduğunu söyledi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Diyabet dünyada önde gelen vefat nedenlerinden biridir. Dünya çapında 5,2 milyon insanın vefatına neden olduğu belirtiliyor. Buna ek olarak denetim altına alınamayan diyabet ilerleyen yıllarda nefropati, retinopati ve nöropati üzere kimi hastalıklar ile kalp ve damar hastalıklarının gelişimine de neden olabiliyor. Bu nedenle diyabet hastalığının önlenmesi ve denetim altına alınması kıymet arz ediyor.Genellikle yüksek güç alımı ve fast food çeşidi besinlerin yüklü olarak bulunduğu batı usulü beslenme modellerinin ve hareketsiz ömrün diyabet gelişiminin birincil nedeni olduğu söz ediliyor. Buna ek olarak beden tartısının ve bilhassa karın bölgesinde yağlanma ile karaciğer yağlanmasının da diyabet hastalığı gelişimine katkıda bulunduğu belirtiliyor. Diyabet gelişiminde hareketsiz ömür usulü, uyku müddeti ve kalitesi, sigara kullanımı, depresyon ve gerilimli ömür ile sosyo-ekonomik durum üzere çevresel faktörlerde bulunuyor.”
Yeterli ve istikrarlı diyabet gelişimini yavaşlatıyor
Diyabet hastalığında beslenme alışkanlıkları, obezite ve genetik yapı ile çevresel birçok faktör tesirinin kelam konusu olduğunu belirten Öğr. Vazifelisi Funda Tuncer, “Diyabet üzere kronik hastalıkların gelişimine tesir eden beslenme alışkanlıkları kümülatif tesirlere sahiptir. Bireylerin uzun müddet boyunca kâfi ve istikrarlı beslenmeleri, diyabet hastalığının gelişimini yavaşlatabileceği üzere batı diyetleri üzere yüksek yağlı ve şekerli, düşük lifli besinlerin tüketiminin ağır olduğu sıhhatsiz beslenme modelleri de hastalığın ortaya çıkışını hızlandırabiliyor.” dedi.
Diyabet hastaları beslenmede nelere dikkat etmeli?
Diyabet tedavisindeki maksadın yüksek kan şekeri düzeylerini denetim altına alarak yüksek kan şekerinin neden olacağı hastalıkların önlenmesi ve bireylere ömür uzunluğu sağlıklı beslenme alışkanlıklarının kazandırılması olduğunu kaydeden Öğr. Vazifelisi Funda Tuncer, kelamlarına şöyle devam etti:
“Tıpkı sağlıklı bireyler üzere diyabet hastalığına sahip bireylerin de kâfi ve istikrarlı beslenmeyi günlük ömürlerine uyarlamaları gerekiyor. Diyabetlilerin güç ve besin öğeleri ihtiyacı; bireylerin yaşlarına, beden kompozisyonlarına, cinsiyetlerine, kan bulgularına ve mevcut hastalıklarına nazaran değişebiliyor. Bu nedenle şahsileştirilmiş bir beslenme planının oluşturulması kıymetlidir. Bireylerin ihtiyaç duyduğu güç ve besin öğelerinin karşılanabilmesi için besleyici besin seçimleri yapmaları ve besin çeşitliliğine kıymet vermeleri gerekiyor. Bunların yanı sıra diyabette uzun periyodik açlık sonucunda öğün alımı kan şekeri dalgalanmalarına neden olabileceği için bu bireylerin 2-3 saat aralıklarla öğün tüketmeleri diyabet hastalığını denetim altına almalarına yardımcı olacaktır.”
Lif kan şekeri denetimine yardımcı oluyor
Diyabette bilhassa kan şekerine tesir eden karbonhidratların alımına dikkat edilmesi gerektiğini vurgulayan Öğr. Vazifelisi Funda Tuncer, “Bir besin içeriğinde bulunan yüksek şeker ile besinin sindirimi ve emilimi süratli gerçekleştiği için kan şekerinde ani yükselmeler oluşabiliyor. Bunun yanı sıra besin içeriğinde lif bulunması besinin sindirimi ve emilimini yavaşlatarak kan şekeri denetimini sağlamaya yardımcı olacaktır. Bu nedenle diyabetli bireylerin meyve suyu yerine lif içeriği nedeniyle meyveyi tercih etmesi, lif içeriği yüksek olan tam tahıl, zerzevat ve kurubaklagilleri tüketmesi daha uygun olacaktır. Bunun yanı sıra kan şekerinin yavaş yükselmesine neden olan yağ ve protein içerikli besinlerin karbonhidrat içeren besinler ile istikrarlı bir formda tüketilmesi de diyabet denetimini sağlamaya yardımcı olacaktır.” diye konuştu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı